Türk Dil Kurumu (TDK), “kendi fotoğrafını çekmek” anlamına gelen “selfie”ye Türkçe karşılık olarak “özçekim” kelimesini kabul etmiştir.
Türk Dil Kurumu Sözlüğüne göre özçekim ise kamerası olan cep telefonu veya tablet kullanarak kişinin kendi kendini veya kendisiyle birlikte bir grubu çektiği fotoğraf anlamına gelmektedir.
İngiltere’nin saygın üniversitelerinden Oxford (Oxford University Press, 2013), “Bir kişinin telefon kullanarak kendi fotoğrafını çekmesi” anlamına gelen “selfie”yi 2013 yılının kelimesi olarak ilan etmiştir.[1] En tanınmış sözlüklerden Oxford English Dictionary (OEC) tarafından yapılan açıklama ile “selfie” 2013 yılının İngilizce sözcüğü olarak bildirilmiştir.
Sözcüğün yılın kelimesi olarak seçilmesinin başlıca sebebini 2013 yılında “selfie” kullanımındaki olağanüstü artış oluşturmaktadır.
Sürekli Selfie Çekmek Bir Hastalık mıdır?
Psikologlar sürekli selfie çekip sosyal medyada paylaşanların “Selfitis” hastalığına kapılmış olabileceklerini söylüyor ve psikolojik yardıma ihtiyaç duyabilecekleri uyarısında bulunuyor.
The Daily Telegraph gazetesinin haberine göre ‘Selfitis’ terimi, takıntılı bir şekilde selfie çekenler için ilk defa 2014’te parodi bir haberde kullanıldı. Şaka amaçlı yapılan bu haberde Amerikan Psikiyatri Derneği’nin, bu takıntıyı bir hastalık olarak değerlendirmeyi öne sürdüğü belirtildi.
Nottingham Trent Üniversitesi ile Hindistan’daki Thiagarajar Enstitüsü de bu alışkanlığın hastalığa dönüşüp dönüşmediğinin araştırılması kararı aldı.
Yapılan araştırmalar sonucunda Selfitis’in bir ruhsal bozukluk olduğu sonucuna varıldı ve rahatsızlığın ciddiyetinin değerlendirilmesi için ‘Selfitis Davranış Skalası’ geliştirdi.[2]
Skala 1’den 100’e kadar uzanıyor. Neden selfie çekildiğinin saptanması için araştırmaya 200 kişi katıldı ve veriler daha sonra 400 kişide test edildi. Katılımcılar Hindistan’dan. Zira selfie seçenlerin en çok olduğu ve tehlikeli yerlerde selfie çekerken ölenlerin çoğu Hindistan’dan.
Bulgular, Uluslararası Akıl Sağlığı ve Bağımlılık Dergisi’nde yayımlandı. Selfitis’in üç seviyesi olduğu belirlendi.
· Sınırda olanlar: Günde en az üç defa selfie çekenler ama hepsini sosyal medyaya koymayanlar.
· Akut: Günde en az üç selfie çekip her birini sosyal medyaya koyanlar.
· Kronik: Selfie çekmek için kontrol edilemeyen bir istek duyan, sürekli selfie çeken ve günde en az altı defa sosyal medyada paylaşanlar.
Yıllar önce teknolojiyle bağlantılı bir diğer rahatsızlık daha literatüre girmişti: “Nomofobi”, yani cep telefonsuz kalma korkusu.[3] Günümüzde artık bu öyle bir boyuta geldi ki maalesef artık özellikle gençler sofrada, otobüs duraklarında, sinemada, yolda ve hatta zamandan tasarruf etmek için tuvalette bile ellerinde cep telefonları bir şeylere bakmaktadırlar.
Selfi Çılgınlığı Nedir?
Sosyal medyada fotoğraf paylaşmak ve bu fotoğrafın en çok tıklanan olmasını saylayabilmek için yapılan çılgınlıklar olarak tarif edebiliriz.
Durumu abartıp selfie çekmek adına hayatını kaybedenler bile var. En son inanılmaz bir selfie ülkemizde Antalyada yaşandı. Antalya’da 5 genç selfie çılgınlığı yapmak isterken, iki arkadaşlarının hayatına mal olan bir hata yaptılar. Gecenin bir vakti uzandıkları asfalt yolda onları fark edemeyen bir aracın çarpması sonucu iki genç ezilerek hayatını kaybetti. Diğer üç genç ise aracı son anda fark ederek kaçabildiler.
2020 yılı Temmuz ayında Meksika’nın Nuevo Len eyaletinde bulunan Chipinque Ekolojik Parkında yürüyüş yapan 3 kadının karşısına ayı çıktı. Kadınlar ayıdan kaçmak yerine oldukları yerde durarak, ayı ile selfie çektiler, Selfienin ardından ayı kadınların yanından uzaklaştı. Çevredeki kişiler tarafından telefon kamerası ile kaydedilen görüntüler o tarihlerde sosyal medyanın gündemine oturmuştu.[4]
2018 yılı Ekim ayında Panama’ya tatile gelen 27 yaşındaki genç kadın, selfie çekme amacıyla çıktığı balkondan düşerek hayatını kaybetti. Sandra Manuela Da Costa Macedo adlı turist, yaptığı bu tehlikeli hareketle hayatını yitirdi ve insanlığa önemli bir ders vermiş oldu. Selfie çekme uğruna hayatını kaybeden turistin düşme anı, saniye saniye kameralara yansıdı. Hayatını kaybeden Macedo’nun bir arkadaşı tarafından yapılan açıklamaya göre Macedo, iki çocuk sahibi bir öğretmendi.[5]
Selfie çılgınlığı dünya genelinde her yıl daha fazla insanın ölümüne neden olmaya başladı.
Bilgisayarlar, internet ve sosyal medya artık tamamen hayatımıza girmiş durumda ve hayatımızın önemli bir kısmını oluşturmaktadırlar. Bu üçlü, haberleşmeden alışverişe, bilgi almaktan bilgi paylaşmaya kadar her alanda hayatımızı kolaylaştırmakla beraber kulanım sürelerimizin her geçen gün artması ile de adeta bizi bağımlı hale getirmektedir.
Küçük yaşlarda iken çocuklarımızın ellerine iş yaparken bizi rahatsız etmesin diye ya da yemek yerken yemeğini kolay yesin diye verdiğimiz tabletler, bilgisayarlar, cep telefonları bir süre sonra alışkanlık haline gelmekte ve ileri yaşlarda da çocuklarımızda bağımlılık yaratmaktadır. Aslında anne baba olarak fark etmeden bizler de bağımlı hale gelmekteyiz.
Selfie çılgınlığı da bu bağımlılığın güzel bir örneği. Sosyal medyada paylaşıldığında çok beğeni alan bir fotoğraf karesi elde etme uğruna hayatını kaybetme riskini göze alan gençler…
[1] Akıner, Nurdan/ Küngerü, Ayhan (2015). “Küresel Hegemonik İdeolojinin Popüler Tektipleştirme Pratiklerine Bir Örnek:Selfie”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (24), 132-147.DOI:10.31123/akil.437434
[2] https://www.bbc.com/turkce/haberler-42371143
[3] https://www.bbc.com/turkce/haberler-42371143
[4] Chipinque Ekolojik Parkında yürüyüş yapan 3 kadının karşısına ayı çıktı.